Zarząd Główny Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego wyraża głęboki niepokój związany ze zmianami w kodeksie karnym wprowadzonymi przepisami „Tarczy antykryzysowej 4.0” i apeluje o ich uchylenie. Poniżej publikujemy treść stanowiska w całości.

Stanowisko Zarządu Głównego

Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego

w sprawie zmian kodeksie karnym wprowadzonych przepisami

„Tarczy antykryzysowej 4.0”

Zarząd Główny Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego wyraża głęboki niepokój związany ze zmianami w kodeksie karnym wprowadzonymi na mocy ustawy z dnia 4 czerwca 2020 r. o dopłatach do oprocentowania kredytów bankowych udzielanych na zapewnienie płynności finansowej przedsiębiorcom dotkniętym skutkami COVID-19 („Tarcza Antykryzysowa 4.0”).

Po szczegółowej analizie wprowadzonych zmian oraz stanowiska Ministerstwa Sprawiedliwości wyrażamy głębokie zaniepokojenie faktem, iż wprowadzone przepisy znacząco zaostrzają potencjalne kary dla lekarzy i pielęgniarek, w tym kary za narażenie na niebezpieczeństwo utraty życia lub ciężkiego uszczerbku na zdrowiu.

Dotychczasowe przepisy (art. 37a k.k.) stanowiły iż w przypadku gdy ustawa przewiduje zagrożenie karą pozbawienia wolności nieprzekraczającą 8 lat, można zamiast tej kary orzec grzywnę albo karę ograniczenia wolności, o której mowa w art. 34 § 1a pkt 1 (tj. nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cele społeczne) lub 4 (tj. potrącenie od 10% do 25% wynagrodzenia za pracę w stosunku miesięcznym na cel społeczny wskazany przez sąd).

Przepisy „Tarczy antykryzysowej 4.0”, które weszły w życie w dniu 24 czerwca 2020 wprowadzają zasadnicze zmiany w art. 37a kodeksu karnego. Po pierwsze oznaczają preferowanie przez ustawodawcę kary pozbawienia wolności jako priorytetowego wymiaru kary – niezależnie od jej późniejszego warunkowego zawieszenia. Po drugie, ograniczają zakres możliwości ukarania karą ograniczenia wolności lub grzywny zamiast karą więzienia do przypadków, gdy wymierzona kara pozbawienia wolności nie byłaby hipotetycznie surowsza od jednego roku. Po trzecie, taka możliwość byłaby ograniczona do przypadków gdy sąd jednocześnie zastosuje środek karny (np. utrata prawa wykonywania zawodu), przepadek (tj. konfiskaty na rzecz skarbu państwa własności lekarza skazanego wyrokiem) albo środek kompensacyjny. Po czwarte, orzekana zamiast kary pozbawienia wolności grzywna będzie musiała mieć wymiar co najmniej 100 stawek dziennych (przed nowelizacją – 10), a orzekana zamiast kary pozbawienia wolności kara ograniczenia wolności nie będzie mogła wynieść mniej niż 3 miesiące (przed nowelizacją - miesiąc). Oznacza to zaostrzenie wymiaru także tych dwóch kar.

Odrębną kwestią jest podnoszona przez wielu prawników wewnętrzna sprzeczność przepisu, która nakazuje sądowi stwierdzać w pierwszej kolejności, czy kara pozbawienia wolności nie byłaby surowsza od roku, i dopiero wówczas można będzie ją zamienić na którąś z kar wolnościowych. Tych dwóch rzeczy nie da się jednak stwierdzić jednocześnie na bazie dyrektyw wymiaru kary, które mogą uzasadniać albo zastosowanie kary więzienia, albo kary wolnościowej. Ta wewnętrzna sprzeczność może wpłynąć na stosowanie art. 37a kk w praktyce, zniechęcając sądy do jego stosowania na rzecz orzekania kary pozbawienia wolności

W tym kontekście należy podkreślić, że lekarze i pielęgniarki wykonują swój zawód z najwyższą troską o ochronę zdrowia i życia ludzkiego. Należy mieć świadomość, że każda, nawet najmniej inwazyjna czynność medyczna, może być obarczona ryzykiem, a pojęcie „narażenia na niebezpieczeństwo utraty zdrowia” nie jest w medycynie precyzyjnie zdefiniowane.

Nie można ewentualnych konsekwencji decyzji podejmowanych w ramach wykonywania zawodu traktować na równi z pobiciem z użyciem kija bejsbolowego lub innych wypadków popełnienia czynów określonych w art. 155, 156 par. 2 i 160 kk. Tymczasem nowelizacja art. 37a k.k. odnosi się w równym stopniu do wszystkich tych czynów.

Zaostrzenie kar dla pracowników ochrony zdrowia w Polsce nie spowoduje zwiększenia bezpieczeństwa polskich pacjentów i nie poprawi dostępu do usług medycznych. Przeciwnie, konieczność wykonywania zawodu w sposób defensywny może mieć negatywne konsekwencje dla jakości świadczeń medycznych i zwiększyć tendencję do wyjeżdżania lekarzy i pielęgniarek do pracy w innych krajach.

W związku z powyższym apelujemy o uchylenie zmian dokonanych w art. 37a Kodeksu Karnegoprzy okazji wprowadzania przepisów Tarczy Antykryzysowej 4.0 i powrót do poprzedniego brzmienia tego przepisu.

Członkowie Zarządu Głównego PTD:

Prof. dr hab. n. med. Lidia Rudnicka – prezez PTD

Prof. dr. hab. n. med. Anna Wojas – Pelc

Prof. dr hab. n. med. Waldemar Placek

Prof. dr. hab. n. med. Adam Reich

Prof. dr hab. n. med. Barbara Zegarska

Prof. dr hab. n. med. Zygmunt Adamski

Prof. dr hab. n. med. Ligia Brzezińska – Wcisło

Prof. Dr hab. n. Med. Roman Nowicki

Prof. dr hab. n. med. Grażyna Chodorowska

Prof. dr hab. n. med. Rafał Czajkowski.

Prof. dr hab. n. med. Magdalena Czarnecka – Operacz

Dr hab. n. med. Joanna Czuwara

Prof. dr hab. n. med. Iwona Flisiak

Dr n. med. Monika Karpińska – Mrowiecka

Prof. dr hab. n. Med. Andrzej Kaszuba

Prof. dr hab. n. med. Cezary Kowalewski

Prof. dr hab. n. med. Dorota Krasowska

Prof. dr hab. n. med. Aleksandra Lesiak

Prof. dr hab. n. med. Joanna Maj

Prof. dr hab. n. med. Sławomir Majewski

Prof. dr hab. n. med. Romuald Maleszka

Prof. dr hab. n. med. Joanna Narbutt

Dr hab. n. med. Witold Owczarek, prof. WIM

Prof. dr hab. n. med. Małgorzata Sokołowska – Wojdyło

Prof. dr. hab. n. med. Jacek Szepietowski

Prof. dr hab. n. med. Anna Woźniacka

Źródło: Polskie Towarzystwo Dermatologiczne