Odpisy i recepty pełnopłatne

W świetle rozporządzenia w sprawie recept lekarskich, dokument wystawiony na leki, których nie obejmuje aktualne obwieszczenie Ministra Zdrowia, nie musi odpowiadać wszystkim, formalnym wymaganiom określonym dla refundowanych produktów leczniczych. Warto podkreślić, że zasady te dotyczą także sposobu wypisywania preparatów, na które z różnych względów (np. w sytuacji pacjenta nieubezpieczonego, obcokrajowca spoza krajów UE lub EFTA, dokumentu wystawionego w innym państwie, recepty weterynaryjnej, niemożności okazania dowodu potwierdzającego ubezpieczenie lub uprawnienia dodatkowe, istnieniu zniżki, ale tylko w określonym wskazaniu itp.) nie powinna przysługiwać ściśle określona refundacja.

Recepta pełnopłatna – niezbędne dane
Recepta pełnopłatna powinna zawierać następujące informacje warunkujące przyjęcie dokumentu w aptece:

 

• dane pacjenta: imię, nazwisko, adres, wiek (wyłącznie dla osób poniżej 18 roku życia, w sytuacji, jeśli nie można ustalić wieku na podstawie nr PESEL). Zgodnie z ustawą o przeciwdziałaniu narkomanii, w przypadku substancji psychotropowych z grupy III-P i IV-P należy zwrócić uwagę na nr PESEL bądź nr innego dokumentu jednoznacznie stwierdzającego tożsamość – jego brak stanowi podstawę do odmowy realizacji takiej recepty w aptece, nawet z jeśli mamy do czynienia z całkowitym brakiem refundacji na przepisany preparat.
• datę wystawienia i datę realizacji recepty (jeśli nie dotyczy, wpisujemy „X”).
• informacje o przepisanych lekach obejmujące kolejno: nazwę, postać (jeśli jest więcej niż 1), dawkę (jeśli jest więcej niż 1), ilość (bądź skład preparatu recepturowego) i sposób dawkowania (pamiętajmy, że w przypadku, gdy na recepcie brakuje dawkowania, farmaceuta może wydać wyłącznie 2 najmniejsze opakowania leku)
• dane osoby uprawnionej: imię, nazwisko i nr PWZ – zgodnie z przepisami o zawodach lekarza i lekarza dentysty (ich brak może świadczyć m. in. o możliwości sfałszowania dokumentu)

Wskazane jest, aby miejsce przeznaczone na oznaczenie dotyczące identyfikatora płatnika (oddział NFZ) i uprawniania dodatkowe pozostawić puste lub wpisać znak „X”. Te drugie rozwiązanie wydaje się bezpieczniejsze, z uwagi na ryzyko sfałszowania dokumentu poprzez dopisania właściwego symbolu przez osobę do tego nieuprawnioną. Pamiętajmy również, że recepta na leki pełnopłatne nie musi zawierać unikalnego numeru identyfikacyjnego nadawanego przez NFZ, nanoszonego na blankiet najczęściej techniką służącą do automatycznego odczytu (np. kodu kreskowego). To samo dotyczy wymiarów recepty (przypominam, że dla leków podlegających refundacji powinien on wynosić nie mniej niż 200 mm długości i 90 mm szerokości) – w przypadków preparatów pełnopłatnych rozmiar i kształt blankietu nie musi odpowiadać ustawowemu wzorowi dokumentu. Dopuszczalne jest więc wystawiania recepty pełnopłatnej na zwykłej kartce papieru, pod warunkiem zamieszczenie informacji zilustrowanych powyżej.

Oczywisty w takich przypadkach wydaje się również fakt, że osoba uprawniona nie musi określać stopnia odpłatności. Wpisanie oznaczenia „100 %” lub „X” obok nazwy leku, w żadnym stopniu nie jest jednak traktowano jako błąd, a w niektórych przypadkach może nawet pomóc w jednoznacznej ocenie przedłożonego dokumentu. Pomimo, że rozporządzenie Ministra Zdrowia nie precyzuje tej kwestii, z uwagi na zwiększone ryzyko sfałszowania dokumentu, warto również zwrócić uwagę na obecność pieczątki nagłówkowej, nadruku lub naklejki zawierającej szczegółowe informacje o świadczeniodawcy (np. szpitalu, przychodni, indywidualnej praktyce lekarskiej), szczególnie jeśli w chwili realizacji dokumentu mamy do czynienia z substancjami psychotropowymi.

Należy również pamiętać, że brak zniżki na leki zawierające substancje z grupy III-P lub IV-P, nie zwalnia osoby uprawnionej z obowiązku określania łącznej ilości substancji czynnej, jaka została przepisana na recepcie. Brak je informacji może skutkować odmową zrealizowania takiego dokumentu w aptece.

Recepta pełnopłatna a zamiennik leków
Recepta na leki pełnopłatne nie zwalnia farmaceuty z obowiązku poinformowania bądź wydania zamiennika przepisanego leku. Co ważne, odpowiednik nie musi spełniać tak rygorystycznych wymagań, jak dla dokumentów realizowanych ze zniżką. Wystarczy jedynie analogiczna substancja czynna, stopień uwalniania, postać farmaceutyczna, ilość i dawka – farmaceuta powinien werbalnie poinformować chorego o możliwości zakupu tańszego preparatu, ale na wyraźne życzenie pacjenta także również wydać droższy zamiennik, nie zwracając uwagi na limit oraz cenę detaliczną określoną w aktualnym obwieszczeniu Ministra Zdrowia.

Jakie dane powinien zawierać odpis recepty?
Analizując zasady wypisywania recept na leki niepodlegające refundacji, warto również przyjrzeć się przepisom regulującym wystawianie odpisów w aptekach ogólnodostępnych. W ocenie specjalistów, odpis recepty stanowi dogodne ułatwienie, dzięki któremu pacjent nie musi bezpowrotnie rezygnować (np. ze względów finansowych) z części przepisanych leków. Dokument ten realizowany jest jednak z pełną odpłatnością, i wraz z oryginałem stanowi integralną całość gwarantującą farmaceucie pewność właściwego wydania leków. Oznacza to, że pracownik apteki ma prawo odmówić sprzedaży produktów leczniczych na podstawie odpisu wystawionego w innej aptece.

Pamiętajmy, że nie wszystkie leki mogą także znaleźć się na odpisie. Rozporządzenie Ministra Zdrowia wyłącza tutaj substancje aktywne zaliczane do wykazu A (zgodnie z Farmakopeą) oraz leki zawierające w swoim składzie substancje psychotropowe i środki odurzające. Zasadniczą zmianę stanowi dopuszczenie antybiotyków, chociaż tutaj należy pamiętać o krótszym, 7-dniowym terminie ważności recepty (odpis nie przedłuża daty realizacji dokumentu). Dokument taki powinien zawierać:

 

• adres apteki w formie nadruku lub pieczęci
• dane pacjenta (imię, nazwisko, adres, wiek w przypadku pacjentów do 18 roku życia)
• nazwę leku
• postać farmaceutyczną
• dawkę
• ilość leku, będącą różnicą między ilością przepisaną na recepcie, a wydaną w aptece
• sposób użycia, jeżeli na oryginale recepty zawarta była taka informacja
• imię i nazwisko osoby uprawnionej
• termin realizacji
• datę wystawienia i numer ewidencyjny recepty, której dotyczy odpis, nadany przez aptekę
• imię i nazwisko magistra farmacji sporządzającego odpis recepty, w formie nadruku lub pieczęci (oznacza to, iż odpisu nie może wystawić technik farmaceutyczny)
• podpis magistra farmacji sporządzającego odpis recepty