Cynk jest niezbędny dla gojenia się ran, do prawidłowego widzenia, do syntezy DNA, do odczuwania smaku i zapachu, nawet dla zdrowia seksualnego. Jednak pomimo swojego znaczenia, naukowcy nigdy w pełni nie poznali mechanizmu, który odpowiada za transport tego minerału w ciele - aż do teraz. Badacze z University of Virginia School of Medicine po raz pierwszy stworzyli szczegółowy plan dotyczący molekularnego transportu we krwi tego ważnego minerału wszędzie, gdzie jest on potrzebny. Odkrycie to daje naukowcom nowe spojrzenie na ten ważny proces i pomaga głębiej zrozumieć krytyczną rolę, jaką odgrywa w utrzymaniu dobrego stanu zdrowia.
Zaskakujące odkrycia
Cynk jest transportowany w organizmie przez białko znane jak albumina surowicy. Naukowcy oczekiwali, że znajdą jedno główne miejsce wiązania, gdzie albumina surowicy wiąże się z cynkiem, jednak znaleziono także kilka dodatkowych miejsc wiążących, ukazując bardziej złożoną interakcję niż oczekiwano.
Chociaż już wcześniej wykorzystano modele komputerowe do przewidzenia, jak albumina surowicy przenosi cynk, naukowcy wykorzystali krystalografię rentgenowską do tworzenia kolorowych obrazów cynku związanych z albuminami surowicy. Technika ta pozwala dokładnie określić położenie każdego poszczególnego atomu cynku. Jest to trudne zadanie, ale uzyskane schematy pozwalają naukowcom po raz pierwszy dokładnie dowiedzieć się, jak albumina surowicy łączy się z cynkiem.
Zdrowa równowaga
Dzięki odkryciu naukowcy mogą lepiej zrozumieć w jaki sposób organizm zachowuje delikatną równowagę niezbędną dla dobrego zdrowia, stanu nazywanego homeostazą. Jest to tym bardziej skomplikowane przez fakt, że albumina surowicy transportuje również wiele innych substancji, takich jak hormony i kwasy tłuszczowe. „Homeostaza jest niezwykle ważna, a bardzo ważny wpływ ma na nią na poziom przyjmowanego cynku, jak również innych mikroelementów. Jeżeli masz podwyższony poziom kwasów tłuszczowych, na przykład w wyniku cukrzycy lub otyłości, homeostaza cynku może być zakłócona."
Jest to bardzo ważne, ponieważ nasze ciało potrzebuje cynku, ale zbyt wysoki poziom cynku jest toksyczny. Tak więc cynk musi być łatwo dostępny, gdy go potrzebujemy w danej chwili, tak samo musi być łatwo usuwany z krwioobiegu, by zapobiec nadmiernemu gromadzeniu się. Jeśli coś pójdzie nie tak w procesie regulacji cynku, może to zaburzyć delikatną równowagę organizmu i przez to mieć poważny negatywny wpływ na zdrowie.
Skutki odkrycia
Badania mogą wyjaśnić, dlaczego niektóre leki wpływają na niektórych pacjentów inaczej niż na resztę. „Jesteśmy na dobrej drodze do zrozumienia tych wszystkich skomplikowanych relacji. Jest jedna cząsteczka albuminy surowicy, a wokół setki - być może tysiące - różnych cząsteczek, które się z nią wiążą. Poprzez zrozumienie wiązania się cynku z albuminą możemy zrozumieć lepiej tę całą grę zależności w homeostazie organizmu", podsumowują badacze.
Źródlo: sciencedaily.com
Komentarze
[ z 2]
Nie ulega wątpliwości, że pacjenci różnią się zdolnością do wchłaniania i wykorzystywania substancji podawanych w formie sztucznych suplementów diety uzyskanych dzięki chemicznej syntezie, a także wraz z naturalnymi składnikami pożywienia. Problem wymaga dalszego badania i analizy. Być może uda się dzięki temu udoskonalić terapię i zindywidualizować dawkowanie lub sposób podania niektórych leków, w tym również suplementów diety takich jak witaminy, makro i mikroelementy. Byłoby to ważnym osiągnięciem, zwłaszcza w tej grupie pacjentów w której nie udaje się uzyskać odpowiedzi metabolicznej na niektóre ze stosowanych substancji. Wobec powyższych wiadomości czekam na dalsze badania i analizy tego problemu. Mam nadzieję, że w przyszłości stanie się łatwiejsze indywidualizowanie terapii w tym między innymi dawkowania niektórych substancji lub na przykład ustalanie ordynowanej pory przyjmowania leków (czy wraz z posiłkiem, czy na czczo i tym podobne). Czekam na dalsze badania.
Ciekawa jestem, jaka jest opinia Państwa ale spotkałam się z badaniami mówiącymi, że cynk powinien być regularnie przez Nas suplementowany. Generalnie, Największą zawartością cynku charakteryzuje się mózg. Pierwiastek ten spełnia rolę modulatora przekaźnictwa synaptycznego. Jony cynku umiejscowione są w obrębie zakończeń presynaptycznych neuronów i uwalniane zależnie od aktywności neuronalnej . Niedobór zaburza przewodnictwo nerwowe i powoduje zmiany zachowań neuropsychicznych, a w życiu płodowym może być przyczyną wad układu nerwowego. W organizmie kobiety ciężarnej cynk odgrywa istotną rolę, uczestnicząc w reakcjach enzymatycznych i mechanizmach warunkujących utrzymanie ciąży, a także jest niezbędny dla prawidłowego rozwoju płodu . Zmniejszone w czasie ciąży stężenie cynku w surowicy krwi w wyniku zwiększania się objętości osocza i zmian hormonalnych może być przyczyną przedwczesnego porodu, niskiej masy urodzeniowej, powikłań związanych z przebiegiem porodu, opóźniać szybkość wzrostu i rozwoju psychomotorycznego oraz zmniejszać odporność niemowląt. Ze względu na obecność w enzymach biorących udział w metabolizmie kostnym jest konieczny do prawidłowego rozwoju szkieletu kostnego, a jego niedobór może powodować zahamowanie wzrostu u dzieci . Cynk hamuje proces zaniku grasicy i ma istotny wpływ na prawidłowe działanie układu odpornościowego. Jego niedobór może powodować atrofię grasicy i mniejszą odporność na zakażenia. Niedobór tego pierwiastka stwierdzono u dzieci z zapaleniem płuc i oskrzeli. Zastosowany przy przeziębieniu i grypie łagodzi objawy tych chorób. Ze względu na wpływ na układ odpornościowy pierwiastek ten powinien być stosowany zwłaszcza u osób starszych lub zagrożonych ogólnym zakażeniem . W badaniach nad etiologią depresji stwierdzono istotną rolę obniżonego poziomu cynku . Wykazano jego niższe stężenie we krwi chorych na depresję w porównaniu do zdrowych osób, a także wpływ na nasilenie objawów chorobowych. Stwierdzona antydepresyjna aktywność cynku wskazuje na możliwość zastosowania go w terapii depresji. Jony cynku są niezbędne do biosyntezy insuliny. Znajdują się one w komórkach β trzustki, w postaci kompleksów z łańcuchami polipeptydowymi, i ułatwiają w zależności od zapotrzebowania uwalnianie insuliny. Niedobór powoduje wzrost tolerancji na glukozę oraz zmiany w gospodarce hormonalnej. Odczuwanie np. słodkiego smaku jest zależne od poziomu cynku, który jest kofaktorem gustyny – białka wpływającego na prawidłowe czynności kubków smakowych. Wykazano niski poziom cynku w surowicy krwi u osób z zaburzeniami smaku, które ustępowały po suplementacji . Obniżenie właściwości smakowych stwierdzono także przy niedoborze witaminy A, dla której utrzymania odpowiedniej zawartości niezbędny jest cynk . Wysoką zawartością cynku charakteryzuje się plazma nasienia oraz gruczoł krokowy. Pierwiastek ten bierze udział w procesie spermatogenezy, jest konieczny do prawidłowego rozwoju jąder oraz wpływa na prawidłową budowę i liczbę plemników. Jego niedobór wpływa na zmniejszenie poziomu testosteronu i spermy oraz żywotności plemników, prowadzi do zaburzeń potencji. Cynk stanowi ważny składnik systemu antyoksydacyjnego organizmu, chroniącego przed działaniem wolnych rodników . Zabezpiecza przed utlenianiem grupy sulhydrylowe białek, a także indukuje metalotioneiny, które usuwają oksydanty. Działa także synergistycznie z innymi związkami, o takich właściwościach, jak np. witamina E . Od prawidłowego poziomu tego pierwiastka zależy aktywność enzymów antyoksydacyjnych . Najbardziej znanym jest cynkowo-miedziowa dysmutaza ponadtlenkowa, dzięki której nie dochodzi do uszkodzeń ponadtlenkowych zasad purynowych w DNA, co jest uznawane za jedną z przyczyn powstawania nowotworów. Wyższy stosunek Cu/ Zn sprzyja rozwojowi niedrobnokomórkowego raka płuc . Zaburzenie równowagi antyoksydacyjnej może być także przyczyną chorób układu krążenia, takich jak: miażdżyca, choroba niedokrwienna serca i nadciśnienie tętnicze. Wolne rodniki poprzez reakcje chemiczne powodują uszkodzenia śródbłonka naczyń, zwiększenie przepuszczalności naczyń włosowatych i uwalnianie czynników naczynioskurczowych. Ponieważ aktywność antyoksydacyjna zależna jest od zawartości w organizmie pierwiastków śladowych, w tym cynku, ma on istotny wpływ na rozwój tych chorób, dlatego w ich leczeniu powinna być uwzględniona suplementacja tym mikroelementem . Cynk jest pierwiastkiem niezbędnym do utrzymania zdrowej skóry. Uczestniczy w wytwarzaniu prostaglandyn, które wpływają na funkcje wydzielnicze skóry. Jego niedobór osłabia czynność układu immunologicznego skóry, co prowadzi do alergii i wystąpienia dermatoz . Duże niedobory cynku stwierdzono u dzieci ze zmianami skórnymi. Pierwiastek ten przyśpiesza gojenie się ran i zwiększa odporność na zakażenia. Bierze udział w przetwarzaniu kwasów tłuszczowych, przez co ma wpływ na proces regeneracji skóry. Wpływa na metabolizm kolagenu, odpowiada za wzrost włosów, paznokci. Niedobór cynku jest przyczyną bielactwa paznokci. W chorobach skóry preparaty cynku w postaci zasypek, maści i past są stosowane w celu oczyszczenia skóry z nagromadzonego łoju skórnego, przywracają jej naturalne pH, ściągają nadmiernie rozszerzone pory, łagodzą stany zapalne, zmniejszają skłonność skóry do powstawania zaskórników. Mają również szerokie zastosowanie w kosmetyce, dodawane są do kremów i maseczek kosmetycznych o działaniu przeciwzapalnym, ściągającym, przeciwtrądzikowym. Ze względu na zdolność odbijania i rozpraszania promieni UVA tlenek cynku jest stosowany także jako filtr fizyczny w kremach, mleczkach i płynach stosowanych na skórę. Stężenie cynku we włosach jest około 100 razy większe niż w surowicy krwi, dlatego ich analiza daje możliwość określenia jego zawartości i może być pomocna w diagnostyce i leczeniu wielu stanów chorobowych u dzieci, chorób metabolicznych, menopauzalnych i innych . Znacznie obniżony poziom we włosach i w surowicy krwi stwierdzono w przypadku łysienia plackowatego, którego podstawową metodą leczenia jest podawanie doustne preparatów cynku . Również u dzieci z alergią pokarmową, u których występowały objawy ze strony układu oddechowego, stwierdzono niższą zawartość cynku we włosach w odniesieniu do innych grup klinicznych . Niedobór pierwiastków śladowych jest problemem zdrowotnym, ponieważ są one niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania naszego organizmu, dlatego konieczne jest wyeliminowanie przyczyn ich za małej podaży, głównie za pomocą odpowiednio zbilansowanej diety, zawierającej produkty zarówno pochodzenia zwierzęcego, jak i roślinnego. Przyswajaniu cynku sprzyja witamina A . Jest także większe z produktów zwierzęcych niż roślinnych, które zawierają fityniany. Dużo cynku znajduje się w ostrygach, mięsie, rybach, orzechach, jajach, roślinach strączkowych, pełnoziarnistych przetworach zbożowych. W przypadku niedostatecznej podaży mikroelementów z pożywieniem ewentualne niedobory można uzupełnić suplementami diety w postaci zestawów witamin i mikroelementów . Powinny być one stosowane jednak głównie ze względów zdrowotnych w niektórych stanach chorobowych, gdy jest utrudnione prawidłowe odżywianie i wchłanianie składników mineralnych. W przeciwnym wypadku istnieje możliwość przedawkowania, objawiającego się zaburzeniami ze strony przewodu pokarmowego i układu krążenia (wymioty, osłabienie, niedokrwistość). Inną przyczyną przedawkowania jest spożywanie pokarmów przechowywanych w cynkowych naczyniach lub spryskanych nawozami cynkowymi, a także warzyw uprawianych na glebach z okolic objętych wpływem hut oraz dużych miast, gdzie na podstawie badań stwierdzono znaczny wzrost zawartości cynku. Narażenie na działanie cynku występuje u osób pracujących przy produkcji stopów, świec dymnych, procesach galwanicznych. Nadmierna ekspozycja na pary cynku może być przyczyną wystąpienia gorączki cynkowej, o objawach przypominających grypę. Nadmiar uważany jest także za jedną z przyczyn chorób nowotworowych. Wykazano skuteczność suplementacji cynkiem w leczeniu i profilaktyce wielu chorób, jak np. zwyrodnienia plamki żółtej, związanej z wiekiem AMD. Sole cynku stosowanie w halitozie pomagają likwidować przyczynę nieświeżego oddechu. Siarczan cynku, octan i glukonian zastosowane w chorobie Wilsona, polegającej na odkładaniu się miedzi w tkankach, powodującej ich uszkodzenie, zmniejszają absorpcję miedzi z przewodu pokarmowego. Stwierdzono, że uzupełnienie diety w cynk korzystnie wpływa na przyrost masy, rozwój kości i układu nerwowego. Należy jednak zwrócić uwagę na to, że suplementacja cynkiem trwająca dłuższy czas może być przyczyną zaburzonego wchłaniania miedzi i żelaza, prowadząc do wystąpienia objawów niedoboru tych pierwiastków, gdyż miedź i cynk konkurują ze sobą. Suplementy nie mogą być podstawą diety u zdrowego człowieka. Z tego względu uzupełnienie diety preparatami cynku powinno odbywać się tylko pod kontrolą lekarza. Istnienie niedoboru cynku oraz objawy mu towarzyszące odkryto w przypadkowy sposób. W połowie XX w. w jednym z irańskich szpitali prowadzono badania z udziałem młodych mężczyzn, u których stwierdzono opóźnienie rozwoju. Cierpieli oni jednocześnie na wiele dolegliwości towarzyszących, do których można zaliczyć: karłowatość, hipogonadyzm, anemię mikrocytarną, hepatosplenomegalię, szorstkość i suchość skóry, ospałość i geofagię. Badacze doszli do wniosku, że przyczyną anemii jest niedobór żelaza, więc u pacjentów wprowadzono zrównoważoną dietę bogatą w białko zwierzęce oraz suplementację żelazem. Po zakończeniu kuracji stan pacjentów uległ nadspodziewanej poprawie. Zniknęła nie tylko anemia, ale także zmniejszyły się rozmiary wątroby i śledziony, doszło do rozrostu genitaliów, poprawy zdolności umysłowych oraz polepszyła się kondycja skóry i włosów. Zaskoczeni naukowcy doszli do wniosku, że wszystkie te zmiany nie mogły być jedynie zasługą żelaza. W toku poszukiwań przyczyn takiego stanu rzeczy zauważono, że stosowane suplementy zawierały pewne ilości cynku, a wdrożona dieta dostarczała również sporych ilości omawianego pierwiastka. W ten sposób stwierdzono, że dolegliwości, jakie towarzyszyły młodym mężczyznom, wynikały głównie z niedoboru cynku. Deficyt cynku jest trudny do jednoznacznego stwierdzenia, ponieważ nie poznano jak dotąd wiarygodnych markerów jego występowania. W niektórych przypadkach pomocne okazuje się oznaczanie poziomu metalotioneiny, jednak jest to metoda o ograniczonej przydatności. Do wczesnych objawów niedoboru cynku zalicza się utratę apetytu, ospałość, ale także nerwowość, drażliwość i niepokój. Osłabia się percepcja węchowa i smakowa, może dojść do osłabienia słuchu i wystąpienia szumów usznych. U mężczyzn dochodzi do zaburzenia funkcjonowania gonad, upośledzenia zarówno spermatogenezy, jak i syntezy hormonów steroidowych. Deficyt cynku jest również niebezpieczny dla dzieci, u których prowadzi do zwolnienia tempa wzrostu i dojrzewania. Dalsze objawy zależą od stopnia niedoboru i czasu trwania niedostatku pierwiastka. Obserwuje się obniżoną tolerancję alkoholu i glukozy, anemię, choroby jelit, biegunkę, złe gojenie ran, zapalenie skóry i utratę owłosienia. Niedostateczne spożycie cynku manifestuje się również rozwojem miażdżycy tętnic, co wynika ze zmniejszenia odporności komórek na uszkodzenia i osłabienia mechanizmów antyoksydacyjnych organizmu. Deficyt cynku wywiera także znamienny wpływ na funkcjonowanie układu immunologicznego. Dochodzi do dysfunkcji mechanizmów odpowiedzi humoralnej i komórkowej oraz wzrostu podatności na infekcje i parazyty. Od niedawna uważa się, że niedobór cynku przyczynia się do wystąpienia zaburzeń neurodegeneracyjnych, wynikających ze wzmożonej apoptozy neuronów, co skutkuje zmniejszeniem zdolności do uczenia się i zapamiętywania. Deficyt tego mikroelementu skutkuje także zachwianiem homeostazy innych pierwiastków, szczególnie magnezu, chromu i kadmu. Brak cynku nie zawsze wynika z jego niedostatecznej podaży z pokarmem. Istnieje pojęcie wtórnego niedoboru tego pierwiastka, którego występowanie notuje się w przebiegu anemii sierpowatej, uzależnienia od narkotyków i leków, przy uszkodzeniach nerek i oparzeniach oraz w przypadku infekcji ludzkim wirusem niedoboru odporności (HIV). Niedobór może wynikać również z jego nieprawidłowego wchłaniania, do którego mogą się przyczyniać: nadmierne spożywanie pokarmów wzbogaconych miedzią i żelazem oraz stosowanie leków ograniczających wydzielanie kwasu żołądkowego, który jest czynnikiem niezbędnym do wchłaniania cynku z pokarmu. Do wystąpienia deficytu tego pierwiastka prowadzi także dieta bogata w wapń i fosfor, błonnik i przaśne, pełnoziarniste produkty, będące źródłem kwasu fitowego – heksafosforanu inozytolu. Kwas fitowy obniża biodostępność wielu metali poprzez ich strukturalne wiązanie i uniemożliwienie wchłaniania, jednak największe powinowactwo wykazuje do cynku. Związek ten jest rozkładany przez fitazę – enzym obecny w otrębach ryżowych, zbożowych, jęczmieniu oraz w organizmach wielu bakterii i grzybów – a spożywanie produktów spulchnianych przy użyciu drożdży minimalizuje niedobór cynku wynikający z obecności fitynianów. Niedobory cynku często obserwuje się u dzieci w wieku przedszkolnym, w rodzinach o niskim statusie materialnym, u pacjentów szpitali, alkoholików oraz ludzi w podeszłym wieku. Także sportowcy i wegetarianie są zagrożeni niedoborem tego pierwiastka. Objawy deficytu cynku stwierdza się u osób niespożywających mięsa, które jest jego najlepszym źródłem, a jedzących oczyszczone produkty zbożowe oraz przetworzone dania błyskawiczne. Grupą szczególnie zagrożoną są kobiety w ciąży oraz matki karmiące. Niedostateczne ilości tego pierwiastka w diecie mogą przyczyniać się do występowania samoistnych poronień, zwolnienia tempa rozwoju płodu i obniżenia wagi noworodków. Dzieci cierpiące na deficyt cynku są często gorzej rozwinięte umysłowo i niższe, niż rówieśnicy spożywający prawidłowe ilości tego pierwiastka. Suplementami diety nazywamy produkty, które stanowią źródło skoncentrowanych substancji odżywczych, przede wszystkim witamin i minerałów oraz innych substancji niezbędnych do fizjologicznego funkcjonowania organizmu. Pod tym pojęciem należy rozumieć środki, których celem jest uzupełnienie normalnej diety w brakujące substancje odżywcze, w odróżnieniu od produktów leczniczych, stosowanych w celu leczenia lub zapobiegania chorobom występującym u ludzi i zwierząt. Suplementy produkowane są w formie umożliwiającej ich dawkowanie (tabletki, kapsułki, proszek lub płyn). Środki tego typu wprowadzane do obrotu na terenie Unii Europejskiej muszą być zgodne z wymaganiami zawartymi w dyrektywie 2002/46/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 10 czerwca 2002 r., w sprawie zbliżenia ustawodawstw Państw Członkowskich odnoszących się do suplementów diety. Polskie przepisy dotyczące suplementów diety, do których należą Ustawa o bezpieczeństwie żywności i żywienia z dnia 25 sierpnia 2006 r., Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie składu oraz oznakowania suplementów diety z dnia 9 października 2007 r. oraz Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 23 grudnia 2014 r. w sprawie znakowania środków spożywczych, stanowią przeniesienie do ustawodawstwa krajowego postanowień zawartych w powyższej dyrektywie. Na zwiększenie zainteresowania suplementami diety ma wpływ rosnąca świadomość społeczna. Nie od dziś wiadomo, że spożywamy produkty niskiej jakości, wysoko przetworzone i pochodzące często z nieodpowiednio prowadzonych upraw. Chemiczne analizy żywności dowiodły, że wytwarzane dzisiaj produkty zawierają kilkadziesiąt procent mniej magnezu, miedzi czy żelaza. Starania producentów o korzystniejszy wygląd warzyw i ich szybszy wzrost powodują spadek ich wartości odżywczych. Zawierają one coraz mniej białka, wapnia, witaminy C, a nadmiernie eksploatowana gleba dostarcza roślinom mniej mikroelementów. Wszystkie te czynniki sprawiają, że nawet prawidłowo skomponowane i urozmaicone posiłki nie pokrywają deficytu niektórych składników odżywczych. W Polsce braki te dotyczą szczególnie jodu, magnezu, selenu, fluoru, cynku, błonnika oraz okresowo witaminy C. Ocenia się, że około 1/3 światowej populacji cierpi z powodu niedostatecznej podaży cynku w produktach spożywczych, co jest niebezpiecznym zjawiskiem, z uwagi na jego rolę w wielu procesach życiowych. Z tego względu na rynku pojawiło się bardzo wiele preparatów zawierających cynk, przeznaczonych do samodzielnego stosowania w celu eliminacji niedoborów. W myśl Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 9 października 2007 r. suplementy diety mogą zawierać cynk w postaci octanu, L-askorbinianu, L-asparaginianu, diglicynianu, chlorku, cytrynianu, glukonianu, mleczanu, L-lizynianu, jabłczanu, siarczanu monoL-metioniny, tlenku, węglanu, L-pidolanu, pikolinianu i siarczanu, natomiast RDA (zalecane dzienne spożycie) cynku ustalono na poziomie 10 mg. W suplementach cynk występuje najczęściej w ilości 15– –50 mg/kapsułkę/tabletkę, a preparaty wieloskładnikowe zawierają zwykle 10–15 mg cynku, rzadziej 2– –20 mg. Cynk stanowi składnik preparatów witaminowo-mineralnych, wzmacniających odporność, przeciwtrądzikowych, poprawiających kondycję skóry, włosów i paznokci, usprawniających funkcjonowanie narządu wzroku oraz pomagających usunąć nieprzyjemny zapach z ust (prawdopodobnie cynk reaguje z lotnymi związkami siarki będącymi przyczyną nieświeżego oddechu). Schorzenia wynikające z niedoboru cynku, w przebiegu których pożądana jest suplementacja tego mikroelementu, mogą występować na wszystkich etapach życia ludzkiego. Pierwszą grupą, u której suplementacja cynku jest uzasadniona, są wcześniaki, w przypadku których przedwczesny poród przyczynia się do wystąpienia niedoboru cynku. Wywiera to niekorzystny efekt na procesy rozwoju mózgu i układu hormonalnego, co w rezultacie opóźnia wzrost dziecka. Badania na wcześniakach przeprowadzone w wielu krajach świata dowiodły, że doustna suplementacja pre paratami zawierającymi cynk w pierwszych miesiącach życia wywiera pozytywne efekty. Powoduje bowiem przyspieszenie wzrostu liniowego, zwiększenie ciężaru ciała, a także wzrost stężenia cynku i hemoglobiny we krwi. Autorzy badań sugerują, że w takim przypadku wskazane jest stosowanie cynku w dawce około 10 mg na dobę. Należy jednak zaznaczyć, że równolegle powinna być stosowana suplementacja innych minerałów (głównie miedzi i żelaza), gdyż zwiększona podaż cynku może prowadzić do ich niedoboru. Kolejnym wskazaniem do wprowadzenia suplementacji cynku jest ostra biegunka występująca u noworodków, niemowląt i dzieci w wielu krajach rozwijających się. Dane statystyczne wskazują, że jest ona przyczyną ok. 2 mln zgonów rocznie w tej grupie wiekowej. Wyniki zakrojonych na szeroką skalę badań pokazują, że podawanie dzieciom preparatów cynku w dawce 10–20 mg na dobę przyczynia się do zmniejszenia częstości występowania epizodów ostrej biegunki, skrócenia czasu ich trwania, zmniejszenia częstotliwości oddawania stolca, co w efekcie obniża ryzyko odwodnienia organizmu. Dodatkowo przyczynia się do redukcji ryzyka wystąpienia infekcji układu oddechowego i przyspieszenia wzrostu niedożywionych dzieci. Wynikiem wszystkich wyżej wymienionych efektów jest skrócenie czasu hospitalizacji i zmniejszenie śmiertelności w przebiegu ostrych biegunek. Istotne są również korzyści płynące z suplementacji cynku u dzieci w wieku szkolnym. Wynikają one z wagi tego mikroelementu w procesach formowania i migracji komórek nerwowych oraz dla samego neuroprzekaźnictwa. Niedobór cynku staje się poważnym problemem, prowadzi bowiem do zaburzeń w zachowaniu, aktywności psychicznej i skupianiu uwagi. Badania przeprowadzone przez de Moura i wsp. wykazały, że podawanie dzieciom szkolnym preparatów zawierających cynk w dawce 5 mg na dzień wpływa pozytywnie na rozwój psychiczny i psychomotoryczny. Opierając się na skali słownej i bezsłownej testu inteligencji, skonstruowanego przez Davida Wechslera stwierdzono, że zwiększone stężenie cynku w organizmie rozwija zdolności dzieci do nauki, rozumienia, zauważania błędów, planowania, analizy wzrokowej, abstrakcyjnego rozwiązywania problemów oraz poprawia pamięć długotrwałą. W grupie osób dorosłych suplementacja diety preparatami cynku przynosi korzyści w przebiegu wielu schorzeń. Stosowanie jej łącznie z lekami przeciwdepresyjnymi powoduje poprawę nastroju i zmniejsza częstotliwość występowania zaburzeń depresyjnych. W związku z tym, że wraz z wiekiem zmniejsza się wchłanianie cynku w układzie pokarmowym, zaleca się stosowanie preparatów zawierających ten mikroelement osobom w starszym wieku. Badania wykazały, że uzupełnienie niedoboru cynku u seniorów poprawia ich zdolności kojarzenia oraz zmniejsza objawy demencji. Wpływa także pozytywnie na regulację glikemii u osób w podeszłym wieku cierpiących na cukrzycę. Istotne jest jednak, aby przy ustalaniu planu suplementacji uwzględnić genetyczny polimorfizm zapotrzebowania organizmu na ten pierwiastek. ( źródło:publikacje: Maria Szcześniak, Bożena Grimling, Jan Meler/ Izabela Mońka, Danuta Wiechuła).